Hoe creëer je zelf een passende leeromgeving in het klaslokaal?
7 tips om het klaslokaal in te zetten voor meer betrokkenheid in de les.
Als docent kun je zelf aan de slag om de leeromgeving in je klaslokaal te verbeteren. In de tijd dat ik zelf voor de klas stond heb ik 10 weken lang elke les een passende opstelling gekozen. Spannend dat was het zeker, pittig ja dat kan je wel zeggen en een uitdaging, absoluut! Wat begon met weerstand leverde uiteindelijk een betrokken en actieve groep studenten op. Na een week of 4 kreeg ik in de gaten dat ik als docent zeker invloed had in het klaslokaal. Bijna alle theorielokalen leken op elkaar en bestonden uit standaard lessetjes een white-digibord.
De eerste weken was ik enorm zoekende maar uiteindelijk hielp het mij om de studenten te betrekken in het proces. Ik nam ze mee in mijn visie, vertelde ze welke effecten bepaalde opstellingen konden hebben en voor het klaarzetten van de opstellingen maakte ik de studenten medeverantwoordelijk. Ik zette het in als een energizer, gelijk even in beweging voordat we aan de slag gingen. Creëerde ruimte om soms flipovervellen op te hangen om voorkennis actief op te halen. Ik ontdekte dat er meer mogelijk was dan alleen de busrij of een U-opstelling. Altijd even makkelijk nee zeker niet, maar het belangrijkste was dat ik gedrag en betrokkenheid van veel studenten tijdens de lessen zag veranderen.
Jij wilt toch ook dat de leeromgeving ondersteunend isaan de werkvormen en activiteiten die jij dagelijks inzet? Ben jij ook benieuwd hoe je het klaslokaal inzet die ondersteunend is aan jouw lessen?
1. Betrek studenten en ontwerp en ontdek samen
Betrek studenten bij het (her)ontwerpen van het klaslokaal of het kiezen van een passende opstelling. De inbreng van studenten kan leiden tot nieuwe ideeën voor opstellingen en geeft meer zicht op hun behoeftes, waardoor ze zich gewaardeerd en betrokken voelen. Je creëert een gevoel van eigenaarschap en stimuleer je hun verantwoordelijkheidsgevoel.
2. Zorg voor een opgeruimde omgeving
Een goed georganiseerd klaslokaal leidt tot geordend denken. Zorg voor slimme kasten, planken en lades om boeken, en persoonlijke spullen netjes op te bergen en binnen handbereik te houden. Een opgeruimde omgeving draagt bij aan de kalmte en bevordert de concentratie.
3. Functionele indeling is de basis voor productiviteit
Een logische indeling zorgt voor een betere productiviteit. Denk na over de ideale opstelling van tafels en stoelen in je klaslokaal. Zorg voor voldoende loopruimte en controleer of elke student een duidelijk zicht heeft op het bord of het scherm in dien dit nodig is binnen de aangeboden leeractiviteit. Een functionele indeling stimuleert actieve betrokkenheid en creëert een rustige leeromgeving.
4. Visuele ondersteuning om te prikkelen
Het brein heeft prikkels nodig, maak gebruik van visuele ondersteuning om te prikkelen, voor duidelijkheid en herkenning. Maak gebruik van prikborden, whiteboards of interactieve displays om belangrijke informatie, aankondigingen en lesmateriaal te delen. Ze verrijken de leerervaring en maken abstracte concepten toegankelijker. Let op hang het niet te vol want er is ook zoiets als overprikkelend. Houd wel 20-50% van de muren vrij om visuele overbelasting te voorkomen. Maak alleen gebruik van visuele ondersteuning wat ondersteunend is aan het (les)doel.
5. Creëer verschillende zones
Ieder van ons leert op zijn of haar eigen manier en heeft eigen behoeftes. Daarom is het cruciaal om diverse zones te creëren die aansluiten op de behoeften van de studenten. Denk aan plekken voor groepswerk, individuele focusruimtes en gezellige hoekjes voor sociaal contact. Het creëren van verschillende opstelling binnen het lokaal kan al helpend zijn. Door keuzevrijheid te bieden, kunnen studenten zelf bepalen hoe ze willen leren. Het resultaat? Gemotiveerdere leerlingen en betere resultaten.
6. Stimuleer beweging
Van studenten verwachten dat ze constant stilzitten, werkt averechts. Onderzoek toont aan dat onze hersenen ook verslappen bij te veel inactiviteit, wat studenten aanzet tot het zoeken van andere uitlaatkleppen. Dus, reserveer ruimte en tijd voor beweging en fysieke activiteiten in je klaslokaal. Denk aan zitballen of meubilair dat beweging stimuleert. Maak gebruik van de ruimte om snel plek te maken voor een energizer of staand brainstormen. Samen met bewegingsmoment verhoogt dit de concentratie en houdt het studenten betrokken.
7. Zorg voor comfortabel meubilair (heb je meer mogelijkheden en is de instelling toe aan nieuw meubilair?)
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een ongemakkelijke zithouding funest is voor de concentratie. Kijk daarom kritisch naar je huidige stoelen en tafels, en beoordeel of ze nog wel voldoen aan comfort en ergonomie. Overweeg je nieuwe stoelen aan te schaffen? Probeer verschillende opties uit in een proefperiode of testsessie. Kies niet zomaar nieuw meubilair. Zorg dat je helder hebt met elkaar wat jullie visie, didactische en pedagogische aanpak is. Hebt zicht op de verschillende behoeftes en wensen van alle gebruikers (tip 1) en onderzoek wat voor jullie instelling ondersteunend is.
Waarom is een ideale leeromgeving belangrijk?
Een goed ontworpen en aangepaste leeromgeving kan het welbevinden van zowel leerlingen als medewerkers stimuleren, de leerprestaties verbeteren en de onderwijsvisie tot leven brengen.
